Birçok tıp fakültesi öğrencisi, anatomi
bilgisini sadece sınıfı geçmek için kullanır. Sadece “sınıfımı
geçeyim” düşüncesi ile anatomi çalışmak elbette bir hedeftir ve
sonuçta güzeldir. Ancak hedefinizi küçük tutmayın!
Tıp fakültesini tercih etmedeki hedefiniz
nedir? Doktor olmak? Veya iyi bir doktor olmak? Ya uzmanlık hedefiniz? Bu
bağlamda -yani hedefleriniz doğrultusunda- aşağıda belirtilen önerileri dikkate
almanız faydalı olacaktır.
1- Anatomi derslerinde mutlaka
hedefinize kilitlenin. Bu derste neden sınıftasınız, neden konuyu dinliyorsunuz
veya okuyorsunuz? Bilin ki temel tıp bilimler dersleri, klinik bilimler
derslerinin anlaşılmasında ve hastalıkların teşhis - tedavisinde size kolaylık
sağlar. Anatomi dersleri de ileri sınıflarda sizin klinik tıp bilimler
derslerinizi öğrenmenizde faydalı olacaktır. Normali bilmeden, anormali (patolojiyi) anlamanız
mümkün değildir. Anatomi, özellikle cerrahi bilimler için olmaz ise olmaz
bilgileri vermektedir.
2- Anatomi derslerine mutlaka
katılmaya çalışınız. Anatomi dersi -iyi bir şekilde- ancak derste öğrenilir.
Derste hem görsel, hem de işitsel duyularımız ile aktif olarak öğrenme
gerçekleşiyor. Ayrıca dersi anlatan uzmandan konunun öğrenim hedefleri, özet ve
önemli kısımları ile bazen örnek sorular almış oluyorsunuz. Ayrıca pratik
dersler ile bilgilerinizi pekiştiriyorsunuz. Bunlar sizin için bir avantajdır…
“Duyarsam unuturum, görürsem hatırlarım, yaparsam unutmam”
atasözünü unutmayın!
3- Dersi takip eden akşam mutlaka o
günkü dersi tekrar ediniz. Eğer diğer ders programlarınız yoğun ise hafta
sonunu değerlendirerek o hafta içinde anlatılan konuları kitap veya
notlardan mutlaka tekrar ediniz. Kitap veya ders notları yanında mutlaka görsel
bir materyal (kitap veya
bilgisayar ortamında atlaslar, ders sunumları veya internet) yanınızda olmalı. Bunlar olmadan
kitaptaki bilgileri gözünüzde canlandırmanız çok zordur.
4- Derste, kitaptaki bilgilerin
hepsi anlatılmamaktadır. Bazen de kitapta bulunmayan bilginin derste
anlatıldığını göreceksiniz. Bu nedenle kitaptan okumayı (eskiler buna “kitabî olmak” terimini kullanırlar) ve sunumları
takip etmeyi ihmal etmeyin.
5- Kitabı çizerek ve not alarak ders çalışmanız
faydalı olacaktır. Örnek olarak; ilk okumada kırmızı,
ikinci okumada mavi, üçüncü okumada ise sarı ile işaretlemeler yapabilirsiniz.
Öncelikli olarak ana bilgileri, önemli yapıları ve yüzeysel olarak öğrenmeye
çalışın; sonra detaya inebilirsiniz. Temel bilgileri öğrenmeden detaya inmek sizi
sıkacak ve bilgilerinizin uzun süre hafızada tutulmasını engelleyecektir (yüzmeyi bilmeden denize girmeyin veya derine dalmayın).
6- Soru çözerek anatomi çalışmak da
bir öğrenme yöntemidir. Sonuçta sınavların büyük bir bölümü çoktan seçmeli
sorulardan oluşmaktadır. Bu nedenle konu ile ilgili çıkmış TUS sorularını veya
daha önce vize, final ve bütünlemede çıkmış soruları çözmeye çalışın. Test
sorularında yalnız doğruları ezberleyerek konu hakkında bilgi sahibi
olabilirsiniz.
7- Konuyu okumadan önce ile ilgili
test sorularını çözmek yararlı olabilir. Bu size -hedeflerinizden biri olan- ders geçme ve TUS başarısında fayda
sağlayacaktır. Ancak hedefinizi büyük tutun! İyi bir doktor, uzman olabilmek
için testten daha çok klasik bilgileri öğrenmeye çalışın. Bunu da kitap veya
ders notlarını okuyarak elde edilirsiniz.
8- Bazı bilgileri formüle ederek
ezberlemeye çalışın. Lise bilgilerimizde sülfürik asidin (H2SO4)formülünü nasıl
ezberlediğimizi hatırlayın. Çoğumuz hala o formülleri bir mantık silsilesi veya
eğlence ile aklımızda tutuyoruz. Siz de bazı anatomik yapıları eğlendirici,
kolaylaştırıcı ve çağrım yaptırıcı yöntemler ile ezberleyebilirsiniz. Örneğin el bileği kemikleri (karpal kemikler; ossa carpea) lateralden mediale doğru, proksimal
sıra scaphoideum,
lunatum,
triquetrum
ve pisiforme;
distal sıra ise trapezium, trapezoideum, capitatum
ve hamatum
kemikleri olarak sıralanırlar. Bu kemikler sırası ile “Sophia Loren Too Pretty, Try To Cath Her” veya “Trapezci Trapezde Kaptan Hamakta uyuyor”
şeklinde akılda tutulabilir.
9- Anatomik terimlerin mutlaka
Türkçe karşılığını bilmeye çalışın. İnsan vücudundaki Latince isimlendirmeler –eponim değil
ise- bir mantık ile yapılmaktadır. Bu isimlendirmede öncelikle
sistem (kas, kemik,
sinir vb.), temel organlar (kalp,
karaciğer, beyin vb.) ve
vücut bölümlerini (baş, boyun gövde vb.) ezberlemeye
çalışın. Daha sonraki isimlendirmeler oluşumun bulunduğu yere (örneğin a. brachialis koldaki yani brakiyumdaki ana arterdir),
şekline (örneğin m.
trapezius, yamuk şeklinde bir kas) veya büyüklüğüne (m. gluteus maximus-medius-minimus gibi) vb. göre yapılır.
Unutmayın! Anatomi bilmeyen bir doktor köstebek gibidir. Karanlıkta
eşeleyip dururuz.
Hekimlikte, öncelikli olarak hastaya zarar
vermeme prensibi önemlidir. Kötü bir temel bilgi, teşhis ve dolayısı ile
tedavide yanlışlık yaptırabilir. Malpraktis ile sonuçlanabilecek hatalar
yapmayın lütfen.
Her ne kadar bu satırlarda “Anatomi
Çalışırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar”ı anlatmaya
çalışsam da, aslında bu noktalar tıp fakültesindeki belki birçok ders için
geçerli olabilir.
Dr. Ahmet Songur
11 Ocak 2016
